Zorg voor gezondheid of gezond zijn en gezondzijnsverzekering?

In 2010 brengt de Raad voor de Volksgezondheid een rapport uit onder de titel Zorg voor je Gezondheid. De Raad signaleert een verandering van zz naar gg’ ofwel van zorg en ziekte naar gezondheid en gedrag. Deze verandering wordt geduid als een verandering van denken.
Mijn voorstel is de gg te veranderen van gezondheid en gedrag naar gezondzijn en gezondzijnsverzekering
Gezond zijn is de kern die voor iedereen van belang is, waar het voor mensen om gaat. Preventie is intrinsiek deel van gezondzijn. Gezond zijn vraagt niet primair om een gedragsverandering maar om een bewustzijnsverandering. Anders dan in het denken in termen van preventie als activiteiten in relatie met gezondheid is gezond zijn bewustzijn dat ook preventief is.

Een gezondzijnsverzekering lost twee problemen van de zorgverzekering op. Op de eerste plaats is de kern niet zorg maar gezond zijn.
Op de tweede plaats is een zorgverzekering geen verzekering maar een financieringssysteem.
De gezondzijnsverzekering verandert het denken in termen van een recht op zorg naar het bewustzijn van verantwoordelijk zijn voor gezondzijn. Om die verantwoordelijkheid te bevorderen is samenwerking en vereniging van belang: een gezondzijnsvereniging.

Wat houdt de gezondzijnsverzekering in? De gezondzijnsverzekering vraagt niet om een verandering van de zorgverzekeringswet maar verandert het zorgdenken in gezond zijn en implementeert in de verzekering de kern van verzekeren: risicodekking. Risicodekking gaat uit van de eigen kracht van mensen. Dat betekent bijvoorbeeld dat een eigen risico niet gerelateerd is aan financiering van zorg maar aan eigen kracht van mensen. Eigen risico in deze vorm biedt mensen keuzevrijheid.

De gezondzijnsverzekering gaat uit van de eigen kracht van degene die de verzekering sluit.
Die kracht wordt versterkt door samenwerking in een gezondzijnsverzekeringskring en de onderlinge solidariteit van die kring. De kring initieert en beheert de verzekeringsopzet.
De Gezondzijnsverzekering is geen technisch verhaal van een verzekeraar maar vind zijn basis bij de primair belanghebbenden bij gezondzijn. De basis van de gezondzijnsverzekering is de gezondzijnsvereniging waarin de primair belanghebbenden samenwerken en de eigen kracht van de leden versterken.

Van zorg naar gezondzijn

Voorgesteld wordt om een Gezondzijnsverzekering te introduceren, dit in aanvulling op de bestaande verzekeringen en uiteraard uitgaand van de bestaande wetgeving.

Een Gezondzijnsverzekering zorgt voor focus op gezond zijn en de vraagzijde in gezondheidszorg.  Het belang voor ieder mens ligt immers bij gezond zijn, een betekenisvol leven, bij de mogelijkheid hier eigen keuzes in te maken en bij risicodekking.  En dus niet (primair) bij zorg, zorgaanbod en zorgfinanciering.

In deze Gezondzijnsverzekering wordt enerzijds het primaat van de zorg(aanbod)financiering losgelaten en wordt anderzijds ingezet op het (deels) dekken van gezondheidsrisico’s. Omdat een verzekering te allen tijde een collectief belang is, zo ook de Gezondzijnsverzekering, is het noodzakelijk een platform te realiseren dat mensen verbindt rond gezondzijn, wensen bundelt en belangen behartigt. Een Gezondzijnsvereniging moet hier invulling aan geven.

Met de introductie van de Gezondzijnsverzekering verandert dus de financieringsopzet, gesteund door de ontwikkeling van een Gezondzijnsvereniging waarin leden elkaar helpen en ondersteunen om problemen aan te pakken. Dit zorgt voor versterking van de persoonlijke kracht van mensen en de verbinding tussen mensen die nodig is voor preventie, aanpak en oplossing van gezondzijnsproblemen. Meer specifiek:

• versterking van inzicht in en bewustwording  van gezondzijn;
• eigen belang bij en motivatie voor gezond zijn;
• samenwerking en verbinding, zowel voor preventie als voor aanpak en oplossing van problemen;
• financieel belang.

Het Nederlandse zorgstelsel is inmiddels zo’n  60 jaar oud. Het is ontwikkeld om ‘zorgzekerheid’  te bieden, waarbij de overheid garanties biedt voor de beschikbaarheid en toegankelijkheid.

Dat dit zorgstelsel onder druk staat is niemand ontgaan. Symptomen hiervan zijn de uit de hand lopende kosten, wachtlijsten en de overbelasting van de zorg. Er werd ingezet op marktwerking, dit bleek echter niet het gewenste effect te hebben.

Naast het feit dat het huidige systeem niet langer houdbaar blijkt te zijn, speelt er meer… de maatschappelijke trends stellen steeds nadrukkelijker preventie, betekenisgeving, eigen keuzes en samenwerking voorop. Er klinkt een roep om • de aandacht voor gezondzijn te versterken;

• eigen kracht, motivatie en solidariteit te bevorderen en te ondersteunen;
• persoonlijke ruimte, het nemen van verantwoordelijkheid voor gezond- en welzijn;
• keuzevrijheid en financieel belang te vergroten,
• om bewust gebruik te maken van zorg ten behoeve van gezond- en welzijn;
• samen verantwoordelijk te (kunnen) zijn voor kosten en kostenbesparing;
• oplopende kosten voor ondersteuning en zorg  te voorkomen, zowel voor mensen individueel als voor de samenleving;
• een betere samenwerking tussen vraag en aanbod.

In de (Nederlandse) samenleving wordt reeds op allerlei manieren geprobeerd om invulling te geven aan onderdelen van de hiervoor geformuleerde roep. Er zijn tal van initiatieven op het gebied van positieve gezondheid, met aandacht voor bewustzijn, leefstijl, gezond eten, bewegen, preventie. Veel mooie projecten worden ook door de overheid ondersteund.

Opvallend is dat vooralsnog geen aandacht  wordt besteed aan het verzekeringsaspect van  de financiering van het zorgstelsel. Deze nota laat  niet alleen zien dat, maar ook hoe een ‘verzekering’ een belangrijk aangrijpingspunt kan vormen om de gewenste ontwikkeling te ondersteunen. Sterker  nog: aanpassing van de financieringsopzet kan transitie van het stelsel verder in gang zetten.  Om dit te realiseren is het belangrijk om de uitgangspunten van het huidige stelsel opnieuw te bezien, te beginnen met het verleggen van het vertrekpunt van zorg naar gezondzijn.